En castelán:
San Martín Dumiense nació, como San Martín de Tours, en Panonia, en la actual Hungría. Fue un gran caminante. Visitó Tierra Santa y trató con los ermitaños de Oriente. Luego Roma, y en Francia, Arlés y Tours.
En Tours se encuentra con los emisarios del rey de los suevos que gobernaban en el noroeste de España. Le hablan de sus gentes que han pasado del paganismo a la fe cristiana. Martín se entera de que lo que allí impera es el arrianismo. Sus ansias viajeras y apostólicas es encienden y ya vislumbra su corazón un campo preparado para su celo apostólico.
Su campo de apostolado será el reino suevo, establecido siglo y medio antes en la Galicia hispano-portuguesa.
Poco después Martín desembarcaba en Galicia por la desembocadura del Miño. Se instaló en Braga, corte de los reyes suevos. Pronto tuvo discípulos deseosos de imitar su vida de soledad y penitencia. Les organizó, les instruyó en lenguas clásicas y en teología, y así nació la abadía de San Martín de Dumio (550), centro de influencia religiosa y fuente de cultura.
Nombrado Obispo de Braga (570) y Metropolitano de Galicia, desplegó una intensa actividad. Reúne concilios, como el Lucense y Bracarense, purifica la doctrina de los errores arrianos, promueve la buena formación del clero para renovar la vida del pueblo. Tal era su fama que Gregorio de Tours, su contemporáneo, se siente incapaz de contar sus virtudes y maravillas. El concilio X de Toledo lo llama santo. San Gregorio Magno lo elogia.
Y donde no llega su palabra, llega su pluma. Para los monjes escribe "Sentencias de los Padres del desierto". Al rey le dedica "Fórmula de la vida honesta". A los obispos y sacerdotes, "Tratados morales" y "Cartas". Para los pueblos, todavía inficionados por los errores de Arrio y Prisciliano, "Corrección de los rústicos", verdadera síntesis de dogma y moral.
Para los aspectos humanos de sus instrucciones se apoya en Aristóteles y Cicerón, y sobre todo en Séneca. Puede ser considerado como el primer ilustre senequista. Hasta en el estilo recuerda al filósofo cordobés. Es una muestra de su flexibilidad y adaptación a su nueva patria. Es una prueba de saber encarnarse en el pueblo que estaba evangelizando.
En su libro sobre las costumbres, dice hablando consigo mismo: "¿Qué importa que no estés en la tierra donde viniste a la vida? Tu patria es el hogar donde has encontrado el bienestar, y la causa del bienestar no radica en el sitio donde se vive, sino dentro del hombre mismo".
Pero este grave moralista no sólo se apoyaba en la austera prosa de Cicerón y Séneca como vehículo para el Evangelio. Gustaba también mucho de la poesía. Se adivina en sus versos una clara influencia virgiliana. Versos que inscribía en los frontispicios para instrucción de todos.
En verso está también su epitafio en la catedral de Braga: "Nacido en Panonia, llegué, atravesando los anchos mares y empujado por un instinto divino, a esta tierra gallega, que me acogió en su seno. Fui consagrado obispo en esta tu iglesia, oh glorioso confesor de Tours. Restauré la religión y las cosas sagradas, y habiéndome esforzado en seguir tus huellas, yo, siervo tuyo, que tengo tu nombre, pero no tus méritos, descanso aquí en la paz de Cristo". Así recordaba su devoción al Santo de Tours.
San Leandro y San Martín fueron en España los grandes catequistas de los pueblos germánicos, que del paganismo habían pasado el arrianismo. Y lo que Leandro hizo con los visigodos, Martín lo consiguió con los suevos. San Isidoro le llama el propagador de la fe en Galicia. Hoy le dan el título de Apóstol de los suevos.
Muere el 20 de marzo del año 580. Su monasterio de Dumio, junto a la ciudad de Braga, se alza pronto como gran luminaria auroral de la España sueva y visigótica.
Texto de: Parroquia Sagrada Familia (Diócesis Tui - Vigo - España)
-.-
Martín, cando chegou á nosa Galicia desde as terras de Oriente, atopouse cunha xente verde, verde coma a terra, e non só no meu Castroverde; rústica, e por engado, arriana, así que..., púxose a predicar, a reformar, a educar, a fundar mosteiros, entre eles o de Bolaño, (Bolannio); por engado deixounos as súas leccións..., escritas! ¡O seu si que era erudición e xenerosidade!
¿Hoxe? Eu mesmo, aos meus anos, e sego inculto..., a pesares de que me casei cunha Mestra, pero, o ambiente, este ambiente tan mercantilista que regatea os saberes, que pouco os compartimos co próximo!
Este, ¿escritor?, ¿predicador?, ten a súa presentación/difusión no Concilio II de Braga (572). A reunión episcopal, presidida polo mesmo Martín, xa ditaminou no seu primeiro canon, que os bispos debían visitar as parroquias, ensinar o símbolo, ¡o credo!, aos catecúmenos xa antes de la pascua e examinar aos clérigos na forma de administrar os sacramentos.
Un dos bispos firmantes, Polemio de Astorga, foi o que le solicitou a Martín unha guía para realizar a visita pastoral como lla pedía o Concilio. El título «rústico» quere dicir neste contexto, sinxelo, popular, quen así o expresa o mesmo bispo no seu escrito: «necesse me fuit... cibum rusticis rustico sermone condire». É innegable a influencia do De catechizandis rudibus de San Agustín.
EMPEZA ASÍ A CARTA DO BISPO SÂO MARTINHO AO BISPO POLEMIO
1. Recibín a carta da túa santa caridade na que me dis que che escriba algo, aínda que sexa a modo de síntese, sobre a orixe dos ídolos e dos seus crimes, para a instrución dos rústicos, que retidos aínda pola antiga superstición dos pagáns, dan un culto de veneración máis aos demos que a Deus. Pero como é convinte ofrecerlles xa desde a orixe do mundo, para que o saboreen, algún elemental coñecemento racional, foime necesario facer, desa selva inxente dos tempos e feitos pasados, unha breve síntese para deste modo presentarlles aos rústicos un alimento tamén con estilo sinxelo. Por iso, e coa axuda de Dios, así ha de ser o principio da túa predicación.
2. Desexamos, fillos carísimos, instruírvos no nome do Señor, nalgunhas cousas, ou que aínda non as oístes, ou que si as tedes oído, habédelas tal vez esquecido. Rogamos, por conseguinte, á vosa caridade que escoitedes atentamente o que se di para a vosa salvación. Sobre esta materia escribiuse moito nas divinas Escrituras, pero a fin de que as conservedes na memoria, de entre esas moitas cousas vos recomendamos o pouco que sigue.
3. Habendo creado o Señor no principio o ceo e maila terra, fixo para aquela morada celeste criaturas espirituais, isto é, os anxos, que estando na presencia do mesmo o loasen. Pero un destes, que primeiro fora feito como arcanxo, véndose no esplendor de tanta gloria, non deu o honor debido a Deus, seu creador, senón que se proclamou semellante a Él, e á causa desta soberbia, con outros moitos anxos, que o imitaron, foi arroxado daquela celeste morada a este aire que está debaixo do ceo. Aquel que primeiramente fora arcanxo, perdida a luz da gloria, converteuse nun diabro tenebroso e horrible. Igualmente os outros anxos que estiveron de acordo con el, xuntamente con el foron lanzados do ceo, e perdendo o seu esplendor, convertéronse en demoños. Os outros anxos restantes, os que se someteron a Deus, perseveraron na gloria da súa caridade na presencia do Señor, e chamáronse anxos santos. En efecto, aqueles anxos que xuntamente con Satanás, o seu príncipe, foron arroxados a causa da súa soberbia, e chámanse anxos apóstatas e demoños.
-.-
San Isidoro, no seu 'De viris illustribus', realizou a primeira biografía de Martín de Braga:
Martín, o santo Pontífice do mosteiro de Dumio, chegou a Galicia por mar desde as terras de Oriente. Aquí, tras haber convertido ao pobo suevo da impiedade arriana á fe católica, fixou a norma da fe e da santa relixión, consolidou as igrexas, fundou mosteiros e puxo por escrito numerosas ensinanzas para a formación relixiosa. Eu, pola miña parte, lin o seu libro sobre «As diferencias entre as catro virtudes», e outro volume de epístolas, nas que exhorta á emenda da vida e á práctica da fe, á insistencia na oración e ao reparto de esmolas, e, sobre todo, ao cultivo de tódalas virtudes e da relixión. Floreceu baixo o rei dos suevos Teodomiro, na época en que Justiniano e Atanagildo exerceron o poder no imperio e en España.
Membro dunha importante familia romana da antiga provincia de Panonia (actual Hungría), leu moito na súa xuventude ao estoico Séneca, entón tido como cristián por unha correspondencia con San Pablo apócrifa, ingresou no clero, e de moi novo trasladouse a Palestina para visitar os Santos Lugares. Alí residíu durante varios años, e entrou en contacto co florecente monacato que se desenrolaba nas montañas de Judea. Créese que por entón aprendeu o grego, algo que en Occidente xa empezaba a ser raro, e traduciu ao latín as Sententiae Patrum Aegiptyorum.
-.-
Mosteiro de Dumio
Martiño traballou en Dume varios años como presbítero e como monxe. Fundou un mosteiro en cerca da capital do reino Bracara Augusta, xunto da igrexa que, trala súa conversión ao catolicismo, o rei suevo Carriarico dedicou a san Martín de Tours para acoller as súas reliquias, introducindo o culto do santo en Galicia e nomeándoo ademais beatus patronus. Pero a introdución (reintrodución, máis ben, pois o catolicismo, como é ben sabido, debémosllo ao Apóstolo Santiago) do catolicismo en Galicia é unha cuestión controvertida: para algúns o primeiro rei que abandonou o arrianismo polo catolicismo foi Teodomiro; pero tamén tería sido Martín de Braga o artífice da súa conversión.
Pronto este mosteiro converteuse no principal centro de difusión da cultura e da espiritualidade cristiá de orixe oriental no norte da península ibérica, xa que os seus monxes tiñan encomendada a copia de códices, moitos deles posiblemente traídos polo mesmo san Martín de Oriente.
Pouco tempo máis tarde, Lucrecio, arcebispo de Braga, creou a diocese de Dumio en torno ao recén creado mosteiro, e consagrou a Martín como o seu primeiro bispo, en torno ao ano 556.
-.-
Conversión do reino suevo
A influencia de Martín ante a corte sueva foi moi grande e logrou que o rei Teodomiro abxurase do arrianismo e fose bautizado católico no 560, atraendo con el á meirande parte dos suevos, e regularizando la situación del cristianismo ao través dos dous concilios de Braga.
... Gómez Vilabella, Xosé M.
